Tehlike ve Risk Kavramları
Tehlike ve Risk Kavramları – TS 18001 standardına göre Tehlike, çalışma ortamındaki veya çevredeki herhangi bir unsurun zarar verme potansiyeli olarak tanımlanmaktadır. Türk Dil Kurumu Sözlüğünde Risk, zarara uğrama tehlikesi olarak tanımlanmaktadır. Amerikan Güvenlik Mühendisleri Derneğinin yaptığı tanımlamaya göre risk, bir etkinlik veya durumun yaratabileceği tehlike olasılıklarının ve bunların doğurabileceği sonuçların birlikte irdelenmesinden ortaya çıkan değerlendirmedir.
Bir riskin ortaya çıkabilmesi için;
– Bir tehlike olması ve
– Değer verilen bir şeyin bu tehlikeye maruz kalması gerekir.
– Tehlikeleri tanımlama,
– Riskleri belirleme ve analiz etme,
– Risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması,
– Dokümantasyon,
– Yapılan çalışmaların güncellenmesi ve
– Gerektiğinde yenileme aşamaları izlenerek gerçekleştirilir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği’nde, kabul edilebilir risk seviyesi; yasal yükümlülüklere ve iş yerinin önleme politikasına uygun, kayıp veya yaralanma oluşturmayacak risk seviyesini ifade etmektedir. Tehlike tanımını yaptıktan sonra, tanımlanan tehlike kaynağı ile ilgili
herhangi bir mevzuat, standart vb düzenleme varsa, risk değerlendirmesi bu değerlere göre yapılabilir.
Korunma ve Önleme
Koruma;
– Bir kimseyi veya bir şeyi dış etkilerden, tehlikeden veya zor bir durumdan uzak tutmak, muhafaza etmek
– Güçlü bir kimse veya kuruluşun, güçsüz birini veya bir şeyi desteklemesi, himaye etmesi
– Tehlikeye karşı denetimi altında bulundurmak, savunmak, müdafaa etmek
– Tehlikeli, zararlı durumları önlemek
– Bir şeyin eskimesini, yıpranmasını önlemek için gereken dikkat ve özeni göstermek
– Süregelen bir durumun değişikliğe uğramasını önlemektir.
Korunma çalışmaları beş aşamada gerçekleştirilir:
– Örgütlenme
– Kaza nedenleri ve oluşumu ile ilgili gerçeklerin saptanması
– Kaza analizi (kaza ile ilgili inceleme)
– Önleyici önlemlerin seçilmesi
– Koruma
İş sağlığı ve güvenliği alanında korunma yöntemleri 3 ana başlıkta yer almaktadır:
– Kaynağa yönelik korunma önlemleri,
– Ortama yönelik korunma önlemleri,
– Kişisel koruyucu donanımlar
Sayılan bu temel prensiplerin dışında, tehlike kaynağının özelliğine göre;
– Maruz kalma süresini kısaltılması
– Maruz kalma dozunu azaltılması
– Algılama ve alarm sistemleri kurulması
– Islak çalışma yöntemleri
– Ortam ölçümlerinin yapılması
– Bakım ve temizliğin gereği gibi yapılması
– Teknolojik gelişmelerden yararlanılması gibi korumaya yönelik önlemler düşünülmelidir.
Kaynağında Korunma Uygulamaları
İş yerindeki emniyetsiz durumların ve tehlike kaynaklarının ortadan kaldırılma veya tehlikesinin asgariye indirilmesidir. Dört farklı şekilde
uygulanabilir:
– Bertaraf etme
– İkame etme ( Yerine koyma )
– Makine koruyucuları
– Teknik tedbirler
Bertaraf etme: Tehlikeli durum ve davranışları yok etme ya da ortadan kaldırmadır.
İkame etme (yerine koyma): Tehlikeli olanı, tehlikesiz ya da daha az tehlikeli olanla değiştirmektir.
Makine Koruyucuları: Sabit koruyucular, kilitlemeli koruyucular, otomatik koruyucular, yaklaşma koruyucuları ve ayarlanabilir koruyucular olmak üzere beş farklı şekilde olabilmektedir.
Ortama Yönelik Koruma Uygulamaları
Ortadan kaldırılamayan tehlike kaynaklarının, çalışma ortamında ayrılması, izole edilmesi ve emniyetsiz davranışların önlenmesidir.
– Tecrit ( izole etme veya ayırma )
– Havalandırma ( Toz, gaz )
– Termal konfor
– Aydınlatma
– Organizasyonel düzenleme
Ayırmak (Tecrit etmek)
– Tehlikeli alanın, diğer bölgelerden izole edilmesidir.
– Bütün tehlikeli işlemleri diğerlerinden ayrılmalı veya ayrı bir yerde toplanmalıdır. Böylece tüm çalışanlar yerine, sadece o işte çalışan işçiler
bu kirli havaya maruz kalmış olacaklardır.
– Bu durumda burada çalışan işçilere tehlikelerden koruyucu uygun koruyucu donanım verilmiş olmalıdır.
Havalandırma
Kullanılmış havanın, yeni ve temiz hava ile değiştirilmesi olarak ifade edilebilir. Havalandırma ve termal konfor hem meslek hastalıklarının önlenmesi hem iş kazalarının önlenmesi hem de iş veriminin düşmesinin önlenmesi açısından önemlidir. Tabii havalandırma ile ortam havasının saatte 2-3 kere değişmesinin zorlaştığı ortamlarda, kişi başına düşen hava hacmi miktarının artırılması veya kapı ve pencereler açılarak veya cebri çekişli ortam havasının yeterli miktarda değişmesinin sağlanması gerekmektedir.
Kişiye Yönelik Koruma Uygulamaları
Başlıca uygulamaları; işe uygun personel seçimi, eğitimi ve denetimi, işe giriş sağlık muayenesi, periyodik sağlık muayeneleri, geri dönüş sağlık
muayeneleri, rehabilitasyon çalışmaları ve kişisel koruyucu donanımlar olarak sıralanabilir.
İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Nasıl Önlenebilir?
İş kazaları ve meslek hastalıkları tehlikeli durumlar ve/veya tehlikeli davranışlar sonucu ortaya çıkarlar. Tehlike kaynakları, tehlikeli durumlar ya da
ortamlar oluşturur. Bu ortamlara giren, buralarda çalışan işçiler de tehlikeli davranışta bulunmuş olurlar. Böylece iş kazası olma veya meslek hastalığına yakalanma riski artar. İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemenin en kestirme yolu işçileri, mümkünse, tehlikeli ortamlarda bulundurmamaktır.
İş Kazası = Tehlikeli Durumlar X Tehlikeli Davranışlar İş yerlerinde tehlikeli durum yaratabilecek faaliyetlerden bazıları aşağıda sıralanmıştır:
– Kesme, bölme gibi işlemler gerektiren ve bıçak, testere gibi keskin aletlerle yapılan işler
– Presleme veya sıkıştırma gibi işlemleri gerektiren ve genellikle pres, mengene gibi biçimlendirme aletleriyle gerçekleştirilen işler
– Kinetik enerjinin potansiyel enerjiye dönüştüğü durumlar (örneğin, herhangi bir şeyin işçiye çarpması ya da işçi üzerine düşmesi)
– Sıcak ve soğuk, elektrik akımı, ses, ışık, radyasyon ve vibrasyon
– Toksik ve korozif maddeler
– Ağır yük kaldırma gibi işlemler nedeniyle vücudu yoğun stres altına sokan işler
– Şiddete maruz kalma korkusu gibi psikolojik stresler
Tehlike yaratabilecek davranışlardan bazıları aşağıda sıralanmıştır:
– Çalışma şartlarındaki risklerden haberdar olmamak ve bu nedenle tehlikeye kayıtsız kalmak
– Kişisel korucuların kullanımı ve önemi yönünde bilgi sahibi olmamak
– Makine koruyucuları yönünde bilgi sahibi olmamak
– Mesleki deneyime sahip olmamak
– Heyecanlı veya aceleci olmak
– Sağlık yönünden yetersiz olmak
– Alışkanlık veya bağımlılık
– Fizyolojik veya kronik yorgunluk
Efor OSGB İstanbul; Tecrübeli İş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleriyle İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinizde kaliteli ve güvenilir OSGB’dir.
Tehlike ve Risk Kavramları
2013 yılından beri İş Sağlığı Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş Ortak Sağlık Güvenlik Birimi olarak hizmet veriyoruz.
