İş Sağlığı ve Güvenliği Kavramları
İş Sağlığının Amaçları | Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) iş sağlığını bütün mesleklerde çalışanların, “bedensel, ruhsal, sosyal iyilik hâllerinin korunması, geliştirilmesi, en üst düzeyde sürdürülmesi İşin insana, işçinin kendi işine uyumunun sağlanması.” olarak tanımlanmıştır. İş sağlığının amaçları şu şekilde sıralanmaktadır:
- Koruma (Sağlıklı durumu sürdürme, geliştirme)
- Esenlendirme (Sağlık sorunlarının erken tanı ve tedavisi)
- Rehabilitasyon “İş sağlığı” kavramı ülkemizde “İş Sağlığı ve Güvenliği” başlığı ile aynı alanda hizmet sunmaktadır.
Elbette tüm çalışmalar sağlık içindir, iş sağlığı tanımının yerine getirilebilmesi için tıbbi ve teknik çalışmalar gerekmekte ve bunlar hukuki olarak düzenlenmektedir. Bu durumda İş sağlığı ve güvenliğinin 3 başlık altında birlikte değerlendirilmesini gerektirmektedir. Bunlar;
- Sağlık
- Güvenlik
- Hukuk olarak verilebilir.
Sahada hizmet sunan iş yeri hekimi, iş güvenliği uzmanı gibi iş sağlığı ve güvenliği profesyonelleri yukarıda sırlanan 3 ana başlığa göre eğitim almakta ve hizmetlerini de her 3 boyutta çalışarak yerine getirmektedir. Hizmet sunumunda iş yeri hekimi ve diğer iş yeri sağlık profesyonelleri sağlık alanında daha çok iş görürken, iş güvenliği uzmanları ise daha çok teknik alanda iş görmekte; ancak tüm çalışanlar yasal düzenlemelere uygun biçimde iş birliği içinde ekip anlayışı ile hizmetlerini sunmaktadırlar.
İş sağlığının amaçları, ülkemizde geçtiğimiz yüzyılda uygulanan alana ilişkin pek çok yasa, tüzük vb. mevzuat bulunmakla birlikte, günümüz koşullarına uygun iş sağlığı ve güvenliği yapılanması 2003 yılında yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu ve 2012 yılında yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre yapılmaktadır. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile birlikte yalnızca bedenen çalışan kişileri kapsayan işçi sağlığı yaklaşımı yerine, tüm çalışanları kapsayan iş sağlığı ve güvenliği kavramı benimsenmiştir. Dünyada da daha önce benzer bir yaklaşım olmuş, 19. yüzyılda İngiltere’de sanayi devrimi ile birlikte başlayan toplumda çalışma biçimlerinin değişmesi, tarımsal çalışma biçimlerinden endüstriyel çalışma biçimlerine dönüşen süreç, daha sonra yalnızca işçinin değil, işçinin çevresinin, çalışma ortamının da korunması, izlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması yaklaşımını benimseyen iş sağlığı yaklaşımının benimsenmesi ile devam etmiştir.
İş ve Sağlık İlişkisi İş ve sağlık arasında iki yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Yapılan iş, sağlığı etkilemekle birlikte, çalışanın sağlığı da yapacağı işi etkilemektedir. Çalışanlar, çalışmayanlara göre daha sağlıklı olmakla birlikte, aslında sağlıklı olanların daha verimli çalışabildikleri de unutulmamalıdır. Çalışanlar ekonomik güç kazanmakta, toplumda kendilerini ifade etme yetkinliği kazanmakta, bunun yanında işe bağlı ortaya çıkabilecek meslek hastalığı, iş kazası, işle ilgili hastalıklar gibi pek çok sağlık sorunu ile de karşılaşabilmektedirler.
İş Sağlığının Amaçları
İş Yerinde Sağlığa Etki Eden Faktörler
İş yerinde sağlığa etki eden faktörler çevresel ve bireysel faktörler olarak sıralanabilir. Çevresel Faktörler İş yeri ortam faktörleri;
- Fiziksel faktörler (Gürültü, titreşim, basınç, sıcaklık, radyasyon vb.)
- Kimyasal faktörler (Arsenik, asbest, krom, nikel, kuşun cıva vb.)
- Biyolojik faktörler (Bakteri, mantar, virüs, parazit vb.)
- Ergonomik faktörler (Uzun süre ayakta kalma, uzanma, tekrarlı iş vb.)
- Psikosoyal faktörler (Çalışma ortamı insan ilişkileri, monoton çalışma, vardiyalı çalışma, mobbing,vb. )
Bireysel Faktörler
Yaş, cinsiyet, sağlık durumu, fiziki yapı, eğitim, mesleki eğitim, tütün kullanımı vb.
İşle İlişkili Sağlık Sorunları
İşle ilgili sağlık sorunları Türkiye’de daha önceki yıllarda kayıt altına alınmadığı için iş kazası ve meslek hastalığı oranları düşüktür fakat günümüzde iş kazası ve meslek hastalıkları kayıt altına alındığı için iş kazası ve meslek hastalığı oranlarında artış olduğu gözlemlenmektedir. İşle ilişkili sağlık sorunları 3 başlık altında toplanabilir.
- Meslek hastalıkları
- İş kazaları
- İşle ilgili hastalıklar
İş Yerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmeti Sağlanması
İşverenler, iş yerlerinde, sağlıklı ve güvenli çalışma ortamını sağlamak amacıyla; iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini belirlemek, almak, uygulanmasını izlemek, denetlemek ve geliştirmek, iş kazası ve meslek hastalıklarını önlemek, işçilere ilk yardım ve acil müdahale ile önleyici ve koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerini vermekle yükümlüdür. İşverenler, devamlı olarak en az elli işçi çalıştırdıkları iş yerlerinde bu hizmeti vermek için, iş yeri sağlık ve güvenlik birimi oluşturmakla ve bir veya birden fazla iş yeri hekimi ile gereğinde diğer personeli ve sanayiden sayılan işlerde bir veya birden fazla iş güvenliği uzmanını görevlendirmekle yükümlüdürler. İşverenler, bu yükümlülüklerini, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin tamamını veya bir kısmını iş yeri dışında kurulu ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden alarak da yerine getirebilirler.
İş sağlığının amaçları ve iş yerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesinden işveren sorumludur. Ortak sağlık ve güvenlik biriminden hizmet alınması işverenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. İşveren, iş yeri sağlık ve güvenlik birimi personelinin iş birliği içinde çalışmalarını sağlar. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili sorumlulukları çerçevesinde, iş yeri sağlık ve güvenlik birimi ile ortak sağlık ve güvenlik biriminin görevlerini yürütmesi için gerekli bilgileri bu birimlere aktarır. İşveren, iş yeri sağlık ve güvenlik birimi ile ortak sağlık ve güvenlik birimi personelinin iş yerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmeti ile ilgili görevlerini etkin bir şekilde yerine getirmesi hususunda gerekli kolaylığı sağlamak, planlama ve düzenleme yapılmasına imkân vermekle yükümlüdür. İşveren, sağlık ve güvenlikle ilgili konularda çalışanların görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar, iş yeri sağlık ve güvenlik birimi ile ortak sağlık ve güvenlik biriminde görev yapan personelin adı, soyadı, çalışma saatleri ile yetki ve sorumlulukları konusunda işçileri bilgilendirir. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı doğrultusunda, kayıt ve bildirim yükümlülüklerini iş yeri sağlık ve güvenlik birimi veya ortak sağlık ve güvenlik birimi ile iş birliği içerisinde gerçekleştirecektir. İşveren, çalışanların kişisel sağlık dosyalarını işten ayrılma tarihinden itibaren on beş yıl süreyle saklamak zorundadır. İş yeri ortam faktörlerinden kaynaklanan hastalıkların yükümlülük süresi bu süreyi aşan iş yerlerinde, evrakların saklanması hastalıkların yükümlülük süresine göre uzamaktadır.
2013 yılından beri İş Sağlığı Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş Ortak Sağlık Güvenlik Birimi olarak hizmet veriyoruz.
Efor OSGB istanbul | İş Sağlığı ve Güvenliğiniz Emin Ellerde!…
