Hasta/Yaralı Taşımada Genel Kurallar
İlk yardımda hastaya acil müdahalenin yapılmasının ardından hastanın/yaralının güvenli bir yere veya sağlık kurumuna taşınması gerekmektedir. Hasta ve yaralının uygun taşıma yöntemi ile taşınması ilk yardım ekibinin sorumluluğundadır. Yanlış yöntemle taşıma hastada geri dönüşü mümkün olmayan olumsuz sonuçlara yol açabilir. Farklı durumlarda farklı taşıma yöntemleri kullanılır. Hangi durumda hangi yöntemin kullanılacağı hastanın bilinç durumuna, kazanın yerine, hastanın pozisyonuna, kaç kişi ile taşınacağına, taşıyıcıların olanaklarına göre belirlenir. Hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın hastanın yaşamına zarar verebilecek faktörlerin en aza indirilmiş olduğundan emin olunmalıdır.
Hasta/ yaralı taşımada uyulması gereken genel kurallar şunlardır:
- Zorunlu bir durum yoksa hasta ya da yaralı yerinden kımıldatılmamalıdır.
- Taşınacak kişiye olabildiğince yakın mesafede olunmalıdır.
- Hasta/yaralının başı her zaman düz tutulmalıdır.
- Kalkarken ağırlık kalça kaslarına verilmelidir.
- Yavaş ve düzgün adımlarla yürünmelidir.
- Omuzlar, leğen kemiği ve omurilik aynı hizada tutulmalıdır.
- Yön değiştirirken ani hareketten kaçınılmalıdır.
- Hasta/yaralı mümkün olduğunca az hareket ettirilmeli ve baş-boyungövde ekseni esas alınarak en az 6 destek noktasından kavranmalıdır.
- Hasta/yaralı taşıması ekip işidir, bu ekip için tüm hareketleri yönlendirecek sorumlu bir kişi olmalıdır.
- Bütün ilk yardım uygulamalarında olduğu gibi, hasta ya da yaralı taşınması sırasında ilk yardımcı kendi sağlığını ön planda tutmalı, kendini riske atmamalıdır.
- Hasta/yaralı beden mekaniği ilkelerine dikkat edilerek ve yerden destek alınarak taşınmalıdır.
Beden Mekaniği İlkeleri
“Beden mekaniği”, geniş bir kavram olup hareket ederken, yük kaldırırken ve eğilirken; ayakta durma, oturma ve yatma pozisyonlarındayken ve günlük yaşamın tüm etkinliklerini yerine getirirken bireyin, kas, iskelet ve sinir sistemlerinin düzenli bir şekilde bir arada çalışması anlamına gelir. Hasta/yaralı taşıma sırasında, gerekli araç gerecin taşınmasının yanı sıra, hastanın kaldırılması ya da çevrilmesi gibi işlevlerde de beden mekaniği sıklıkla kullanılacaktır. Eğilme, kalkma ya da kaldırma hareketleri sırasında ayak tabanları açılarak, dizler bükülmeli ve bel, sırt, boyun kaslarına ağırlık yüklemeden bütün kuvvet kalça ve bacaklardaki geniş kaslara verilmelidir. Hasta taşıma sırasında beden mekaniklerinin bilinmesi gerekir.Beden mekaniği ilkelerini anlamak için ağırlık merkezinin tanımlanması gerekir. İnsanda ağırlık merkezi, pelvis içinde lomber omur hizasındadır. Ağırlık merkezinden taban yüzeyine dikey doğrultuda geçen çizgi ağırlık çizgisidir. İnsanda yukarıdan aşağıya doğru- mastoid kemiği, servikal ve lomber omurlar, patellaların ortasından ayak bileklerinin önüne doğru inen çizgidir.Hasta/yaralı taşıma sırasında, taşınan yük çok fazla olmasa bile yanlış tekniklerin kullanılması nedeniyle, taşıyıcıların her zaman kas ve eklemlerini incitme olasılıkları vardır. Bu nedenlerle beden mekaniği ilkeleri bilinmeli taşıyıcılar taşıma sırasında hasta/yaralının incinme olasılığı olduğu unutulmamalıdır.
Beden mekaniği ilkeleri şunlardır:
- Bir cismin dengede kalması, bir cismin orta noktasında bulunan ağırlık merkezi ile ilgilidir.
- Bir cismin taban yüzeyi genişledikçe ağırlık merkezi cismin orta noktasına yaklaşacağından dengede kalması kolaylaşır.
- Cismin boyu küçüldükçe ağırlık merkezine yaklaştığı için denge artar.
- İşe ne kadar yakın çalışılırsa o kadar kolay hareket edilir.
- Boy uzadıkça denge azalır. Bir cismin yüksekliği arttıkça denge azalır.
- Ağırlık merkezi cismin tabanına yaklaştıkça denge artar.
- Ağırlık merkezini taban yüzeyinin dışına çıkartmamak için cisme yakın çalışmak gerekir. Bir hareket daima yer çekimi kuvvetinden etkilenir.
- Yer çekimine uygun olarak hareket etme, doğru hareket etme yöntemidir.
- Vücut mekaniğini doğru kullanmak için kaldırılacak cismin ağırlık merkezinin, kaldıran kişinin ağırlık merkezine yakın olması gerekir. Böylece iki ağırlık merkezi arasındaki uzaklık kısalır ve cisim daha rahat kaldırılır.
- Vücut yüzeyinin küçültülerek, ağırlığın geniş kaslara verilmesi, taban yüzeyinin genişletilmesi, cismin kaldırılmasını kolaylaştırır.
- Bir cismin hareket ettirilmesinde çekme, itme, yuvarlama hareketleri, kaldırmaktan daha sağlıklıdır.
- Çekme hareketinde geniş kaslar kullanılır ve sırtın dik olmasına dikkat edilir.
- Omurga üzerine fazla basınç yüklenmesi sırt ağrılarına neden olur. Bu yüzden mutlaka sırt dik olmalıdır.
- Bir cismin taşınmasında ya da yüksek bir yerden alınmasında ağırlık her iki kola eşit olarak bölünmelidir.
Efor OSGB İstanbul; Tecrübeli İş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleriyle İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinizde kaliteli ve güvenilir OSGB’dir. Efor OSGB ile Geleceğe GÜVENLE Bakın!
2013 yılından beri İş Sağlığı Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş Ortak Sağlık Güvenlik Birimi olarak hizmet veriyoruz.
