Afet Sırasında Engelli Kişilerin Tahliyesi
Hastalar, yaralılar ve engelli insanlar, bir afet sırasında tahliye uygulaması içinde yer alabilecekleri endişesini, bedensel işlev kaybı olmayan sağlıklı insanlara göre çok daha fazla yaşarlar. Bu konuda 2002 yılında “National Organization on Disability”nin yaptığı bir araştırmada, katılımcılara bir acil durumda yaşayabilecekleri ile ilgili düşünceleri sorulduğunda, kendini güvensiz hissedenlerin oranı %18 e, % 8 şeklinde engellilerin aleyhine bir sonuçla karşılaşılmıştır. Bazı insanlar konuyu önemsemedikleri için, çevrelerinde bu şekilde tanınmamak için, gururlarına yediremedikleri için veya bazen de durumlarını bilmedikleri için yapılan tahliye planları sırasında kendilerini “yardıma muhtaç kişi” olarak göstermezler. Bundan dolayı, acil bir durumun içinde kaldıklarında kendilerini çok yalnız ve çaresiz hissedebilirler.
Tahliye planları yapılırken böyle durumların belirlenebilmesi için binanın sürekli kullanıcılarına küçük bir check-list (kontrol listesi) dağıtılabilir. Bu kişiler, isterlerse tahliye sorumlusuna ek bir yazı vererek durumlarını daha da netleştirebilirler. Örneğin, bu yazılarda, “İtfaiyecinin taşıması solunum sistemime iyi gelmiyor”, “Çalışma masamın 3. gözünde kullanmam gereken ilaçlar ve reçetem var, bunları alın.”, “İşitme cihazımı almayı unutmayın.”, “Konuşamam ama duyabilirim.”, “Lisanınızı bilmiyorum”, “Panik atağım var acil durumlarda kendimi kaybediyorum.” gibi bilgiler yazılabilir. Tahliye zamanlarında yardıma ihtiyaç duyacağını düşünen kişiler muhakkak kendilerine destek olacak bazı insanları ihtiyaç ortaya çıkmadan önce bulmak ve birlikte hazırlanmak zorundadırlar. Çok kullanılan “Buddy” sistemi teoride güzel görünen ancak uygulamada genellikle başarısız olan bir sistemdir. Çünkü hayatı tehdit eden acil bir durumda tek bir insana güvenmek önemli bir hatadır. Bu olayı bir takım çalışması şekline düşünmek daha doğrudur. Seçilecek kişiler, bir acil durumda güvenilecek kişiler olmalıdır.
Hareket Engelliler
Bu kişiler tamamen başkalarının yardımına muhtaçtırlar. Bu nedenle kendilerine yardımcı olacak ekibi seçmekte çok dikkatli olmalı ve onlarla birlikte tatbikatlar yapmalıdırlar. Görme Engelliler Görme engelli kişiler binaya giriş çıkışlarda genellikle aynı yolu tercih ederler ve buradaki hızları gözleri sağlıklı bir insandan çok farklı değildir. Ancak, yangın nedeniyle kaçış yolları değiştiğinde bu insanlar birdenbire çok zor durumda kalmaktadırlar. Görme engellilerin dumanı uzaktan fark etmeleri mümkün değildir. Yardımcı bir köpeğe sahip olanların ise genellikle bir problem yaşamadıkları belirlenmiştir. Yine 11 Eylül 2001 Dünya Ticaret Merkezi saldırısında, 78. katta çalışan görme engelli bir kişi, iç güdülerine güvenerek yardımcı köpeği ile birlikte hemen merdivenlere gitmiş ve binadan sağ olarak ayrılmıştır. Micheal Hingson adlı bu kişi, daha önce iş yerinin yaptığı bütün tatbikatlara tam olarak katıldığını ve gerçek olayla karşılaştığında ne yapacağını tam olarak bildiğini ve kendine güvendiğini söylemiştir.
İşitme Engelliler
İşitme engelliler, yalnız başlarınayken, ses yoluyla verilen alarmları duymayacaklardır. Bu kişiler ışıklı sistemler ya da titreşimli pager’lar kullanmalıdırlar. Yapılan anonslar aynı şekilde öz ve net olarak bu pager’lardan da okunabilir olmalıdır. Tabii ki öncelikle ortada buna göre bir sistemin olması gerekmektedir. İşitme engelliler, tahliye sırasında elektrik kesilmesi hâlinde yapılan anonsları çevre ile ilişkilerini önemli ölçüde kaybedeceklerdir. Belirli bir Hz ve belirli bir frekansın üzerindeki ışıklı sistemlerin epilepsi krizini tetikleyebildikleri unutulmamalıdır. Türkiye’de işletmelere kablosuz pager sistemi kuran birçok firma bulunmaktadır. Sağlık personeli için Pager sistemi kullanan bazı sağlık merkezleri de vardır. (GATA – Gülhane Askeri Tıp Akademisinin Tüm Poliklinikleri, Gazi Üniversitesi Hastanesi Kan Merkezi, Hacettepe Hastaneleri Poliklinikleri…)
Zihinsel Engelliler
Zihinsel engellilerin tahliyesi ile ilgili yapılmış son derece az çalışma bulunmaktadır. Literatürde, zihinsel engellilerin tahliye konusunda eğitilebildikleri belirtilmektedir. Ancak bu eğitimin süresi oldukça uzun olmaktadır ve sonucu belirsizdir. Bu konuda daha fazla çalışma yapılmasına gerek vardır. Bir yangın tahliyesi sırasında kişinin sağlığının doğrudan etkilenebileceği 3 faktör vardır;
- Sıcağın etkisi
- Zehirlenme
- Yanık Tahliye sırasında çeşitli yaralanmalar olabileceği gibi, olay heyecanı ile bazı kişilerin kalp ve solunum problemleri de ortaya çıkabilir.
Doğumu yaklaşmış hamileler olayın heyecanı ile doğum yapmaya başlayabilir. Böyle durumlarda, iki farklı yaklaşım vardır. İlk yaklaşımda, olay yerindekiler tahliyeye ara vererek bu kişilerle ilgilenmeye başlarlar, ikinci yaklaşımda ise tahliye devam eder ve yardıma ihtiyaç duyan kişiler için uzman ekipler yardıma çağrılır. Bir olay anında ortaya çıkan tablo ise, olayın yapısı ve olay yerindeki kişilerin karakter ve ruh hâlleri ile doğrudan ilgili olmaktadır.
Engelli Kişilerin Tahliyesi
Efor OSGB İstanbul; Tecrübeli İş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleriyle İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinizde kaliteli ve güvenilir OSGB’dir.
