Afet ve Acil Durum Eğitimleri ve Hazırlık
Afet ve Acil Durum Eğitimleri | Türkiye sahip olduğu tektonik, sismik, topografik ve iklimsel yapısı gereği doğal afetlerle sıklıkla yüz yüze kalan bir ülkedir. Bu nedenle afet ve acil durumlara hazırlık sadece devletin yapması gereken bir eylem değil aynı zamanda toplumu oluşturan bireylerin, işletme ve kurumların yapması gereken çalışmalardır. Bu hazırlık çalışması ülkemiz, toplumumuz ve birey olarak bizler için çok önemlidir.
Afet acil durum eğitimlerini aşağıdaki şekilde sınıflandırabiliriz.
- Temel afet bilinci
- Temel ilk yardım bilgisi
- Temel yangın bilgisi
- Temel psikolojik destek
- Temel hafif arama kurtarma eğitimi
- Trafik kazası eğitimi
- Kriz yönetimi eğitimi
Temel afet bilinci; eğitimlerinde, katılımcılara basit bir literatür çalışması yaptırılarak, afet ve acil durumlar ile ilgili temel kavramlar ile Türkiye’de ve dünyada kullanılan afet yönetim sistemlerinin temelleri anlatılmaktadır. Bu programın amacı, katılımcılara afetlerle birlikte yaşama bilincini aşılamaktır. Bireyler olası afet ve acil durumlar öncesinde yapması gereken hazırlıkları (ev/iş yeri eşyaların sabitlenmesi, aile toplanma alanının belirlenmesi, nereden ve nasıl tahliye yapılacağını hatta en önemlisi güvenli şehirleşmenin olması için ev yada iş yeri alırken dikkat edilmesi gereken unsurları yerine getirmemiz vb. gibi) yapıp afet veya acil durum meydana geldiğinde öğrendiklerimizi/kazanımlarımızı uygulayabilir olmalı ve bu nedenle en az zararla kurtulabilmeliyiz.
Afet ve acil durumlar sonrası yeme, içme ve barınma alanlarının önceden öğrenilmiş olmasından dolayı yaşamın idame edilmesi daha kolay olacaktır. Bu tür eğitimlerde birey, yaşadığı çevre için risk gözlemi yapıp (Benzin istasyonu, trafik ışığının olmaması) ya da çevresinde olası afet ve acil durumlarda yardımcı olacak gerek insan gerekse ekipman kaynaklarına nasıl ulaşılacağını bilmesi ve afet acil durumlara müdahale ekiplerine yardımcı olması büyük katkı sağlayacaktır.
Temel İlk yardım Bilgisi
İlk yardım bilgisi yaşamımızda her alanda gereksinim duyacağımız bir eğitimdir. Bu bilgileri bazen okulda, iş yerinde ve bazen de kendimize uygulamak zorunda kalabiliriz. Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Daire Başkanlığının verilerine göre polis ve jandarma sorumluğu alanının da 2011 yılında meydana gelen 277 bin 976 kazanın içerisindeki 2 bin 89 ölümlü kazada 3 bin 268 kişi hayatını kaybederken 237 bin kişide yaralandı ekonomik zarar ise 1 milyar 188 bin liradır. Gerek afetler gerek ise yaşayabileceğimiz acil durumlarda zamanında yapılan etkili bir müdahale bazen hiç tanımadığımız bazen de en sevdiğimiz kişileri yaşama döndürebilir. Ülkemizin farklı bölgelerinde farklı afet ve acil durumlarla sıkça karşılamaktayız. Afetler Doğu ve Güney Doğu Anadolu Bölgesinde çığ, Karadeniz Bölgesinde heyelan ve sel gibi farklılıklar şekillerde ortaya çıkabilmektedir. Yaşadığımız bölgenin genel risklerine göre eğitimli ve hazırlıklı olmak bizleri daha güvende hissettirecektir. İlk yardım eğitimlerinin işletme/kurumlar için yasal zorunluluğu bulunmaktadır. Sağlık Bakanlığının 2011 yılı ilk yardım Yönetmeliğinin 16. maddesi gereğince, tüm kurum ve kuruluşların istihdam edilen her yirmi personel için bir. İlgili mevzuata göre ağır ve tehlikeli işlere kapsamında bulunan iş yerlerinde, her on personel için bir olmak üzere sertifikalı ilk yardımcı bulunması gerekmektedir. Afet ve acil durumlarda ilk öncelik doğru bilgilerin zamanında müdahale ekiplerine bildirmektir. Eğer ilk yardım konusunda bilgili değilseniz ya da eğitimli ve sertifikalı olmayan kişilerin müdahaleleri varsa bunun sonucu kazazedelerin sakatlık hatta ölümüne sebep olabileceği aşikârdır. Temel Yangın Bilgisi Bireylerin veya işletme/kurumların yangın öncesi gerekli önlemleri alıp ve yangın esnasında doğru müdahalede bulunulması, afet ve acil durumlar için en önemlisi ikincil afete dönüşmesini engellemek hedeflerimiz arasında yer almalıdır. Yangın eğitimlerinde;
- Yangının oluşumu
- Yangının Safhaları
- Yangınla mücadele yöntemleri
- Yangın söndürme ekipmanlarının kullanım şekilleri
- Yangında tahliye
- Yangında ilk yardım
Bireyler özelikle evlerde yangın/duman algılama sistemlerini iyi tanımalı, çoklu piriz/fişler ve kabloların doğru kullanımını bilmeli ve mutfak yangınlarına karşı bilinçli olmalıdırlar. Planlamaya tabi İşletme/kurumlarda acil durum planında görevli söndürme, kurtarma, ilk yardım, koruma ekiplerine yangın eğitimleri daha kapsamlı bir şekilde verilmeli yangını meydana getiren faktörleri, tesislere ve sektörlere göre özel yangın riskleri değerlendirilmelidir. Afet ve acil durum planlarını ve risk analizini yaparken tesisin olası yangında çevreye etkisinin ne olabileceği veya tesis yakınındaki olası yangın durumunda tesisin yangına tesis nasıl/ne kadar maruz kalabileceğiyle ilgili değerlendirmeler yapılmalıdır. Bu eğitimler haberli/habersiz yangın tahliye tatbikatlarını organize etmelidirler. Ayrıca yangın ekiplerinin kişisel koruyucu ekipmanlar ve genel müdahale ekipmanlarıyla donatılması ve bakımlarının yapılması çalışmaları yapılmalıdır. Planlamaya tabi İşletme/ kurumlar her türlü kimyasallar, gazlar ve yangın yükü oluşturan tüm maddeler ve yangına karşı bulundurulan tüm donanımlar “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” e göre olmalıdır. İşletme ve kurumlar kendi risklerine göre ileri seviye yangın eğitimler almalı bununla birlikte afet acil durum müdahale ekiplerinin triaj eğitimlerini muhakkak alması gerekmektedir.
Temel Psikolojik Destek
Afet ve acil durumlara hazırlık eğitimlerinde bireylere verilmesi gereken; müdahalecilerin ve afet yöneticilerinin süreci daha iyi yönetebilmeleri ve daha az zarar görmesi için özelikle afet ve acil durum servislerindeki personellerin ve planlamaya tabi işletme/kurumların servislerindeki personelin eğitim almaları afet zedelere ve yakınlarına doğru cevaplar vererek ciddi kazanılmalar elde edebilmeleridir. Etkili başa çıkma yöntemlerinin kullanılması ve tepkilerin normalleştirileceği bir ortamın sağlanmasının da eğitimlerde verilmesi gerekmektedir.
Temel Hafif Arama Kurtarma Eğitimi
Ülkemizde planlamaya tabi İşletme/kurumların kurması gereken ekiplerle birlikte ulusal, uluslararası kuruluşların organize etiği gönüllü oluşumlar ve Marmara Depremi sonrası oluşan sivil toplum kuruluşlarının gönüllü organizasyonlarda mevcuttur. Yaşanan büyük Marmara Depremi sonrası kurtarma ekiplerinin azlığıyla birlikte afet ve acil durumlara müdahalede en etkin ve hızlı çalışmanın orada yaşayan insanlar tarafından yapılmış olup profesyonel ekiplerin kurtardığı afetzedelerin oranı % 15 ile 20’yi geçmemiştir.
Hafif arama kurtarma eğitimleri
- Temel afet bilinci
- Temel ilk yardım bilgisi
- Temel yangın bilgisi
- İletişim
- Haberleşme
- Temel psikolojik destek
- Saha koordinasyonu eğitimleri/OKS (olay komuta sistemi)
- Afet acil durumlarda haberleşme
- Temel bina yapı bilgisi ve triajı
- Geçici barınma /çadır kurma
- Çevresel risk değerlendirmesi
- Bina hasar çeşitleri
- Yıkılmış yapılarda çalışma güvenliği birey/ekip
- Ekip yapısı ve takımdaşlık
- Keşif bilgi toplama
- Etik kurallar
- Sahayı terk etme prosedürleri
Arama kurtarma ekipleriyle ilgili ulusal düzeyde bir standardizasyon bulunmamaktadır. Fakat Birleşmiş Miletler INSARAG sekretaryasının belirlemiş olduğu hafif, orta ve ağır arama kurtarma standardizasyonu bulunmaktadır. Ülkemiz ağır arama kurtarma sınıflandırması almıştır. Ekiplerin bulundukları bölge ve işletme/kurumun hassasiyetine ve risklerine göre daha ileri ve farklı ( hayatı idame, suda kurtarma, çığ) eğitimler alması ve belirli aralıklarla eğitim tekrarı ve tatbikatlar organize etmeleri sürekliği sağlayacaktır aynı zamanda planlı çalışma ekip ve yöneticiler içinde gereksiz iş yükü ve stres yaratmayacaktır.
Trafik Kaza Eğitimi
Arama kurtarma ekiplerinin alması gereken bir eğitim gibi gözükmesine rağmen Trafik Kaza eğitimi tüm bireylerin alması gereken eğitimdir. Temel konularda bilinçli olunması gereken bir eğitim olmasına rağmen ilk yardım bölümünde vermiş olduğumuz istatistikler gösteriyor ki Ülkemiz bu eğitimin yeterli olmadığı veya eksik verildiğinden dolayı son derece riskli ve ağır bedeller ödemektedir.
- Birey olarak araç bakımlarını zamanında yapmak
- Kazayla ilgili bilgileri doğru ve zamanında acil durum müdahale servislerine bildirmek
- Araç çalışıyorsa hemen kontağını kapatmak
- Yangın oluşmaması için akü kutup başlarının sökülmek
- Kaza alanın çevre güvenliğini sağlamak
- İkincil bir kaza oluşmaması için trafiğin yönlendirmesini yapmak
- Dökülen kimyasalların ve yakıtın parlayıcı ve patlayıcı olmasından dolayı çevrede sigara içilmemesini sağlamak gerekir.
Kriz Yönetimi
Kriz beklenmeyen bir anda veya küçük bir olay anında doğru müdahaleler yapılmadığında büyüyerek işletme/kurum ve organizasyonların karşı karşıya kalabileceği ve bazen organizasyonun çökmesine neden olabileceği gibi bazende süreci iyi değerlendirip fırsata dönüştürülebilme imkânı olabilir. Birçok kriz geçmişte örneklerine rastladığımız gibi yeni liderler ve yeni büyük işletmeler oluşmasına sebep olmuştur. Tüm kurum, kuruluş ve işletmeler gibi her türlü organizasyonun karşılaşabileceği kriz durumlarına hazırlıklı olması için öncelikle;
- Kriz yönetimi ekibini oluşturmak Krizler hemen çözülecek olarak algılanmamalı bunun bir süreç olduğu tüm yöneticiler ve paydaşlar tarafından bilinmeli
- Tıpkı acil durum planlarına hazırlıkta olduğu gibi kumrun kendi veya iş alnında/sektöründe daha önce yaşanmış olay geçmişlerine bakarak risklerin tespitinin yapılması bununla birlikte muhtemel riskler neler olabilirinin tespitini yapmak
- Bu konuda eğitimler almak
- Sebepleri (herhangi bir olaydan, yönetim, personel, ulusal ve uluslararası kaynaklı) tespit etmek
- Stratejiler üretmek
- Basın açıklamalarının kimler yapacağının tespiti
- Hangi bilgilerin verileceği
- Halkla ilişkiler nasıl yürütülecek
- Kurum imajını nasıl düzeltilebilir.
Afet ve acil durum eğitimleri işletme/kurumların ihtiyaçları doğrultusunda
- Terörizm
- Sabotaj
- Şüpheli zarf/paket
- Şüpheli araç
- Endüstriyel arama kurtarma (özelikle sanayi alanlarında)
- Yüksekten kurtarma teknikleri
KBRN Eğitimleri,
- İleri seviye yangın ve tehlikeli maddeler eğitimi
- Harita ve oryantasyon eğitimleri
- Saha koordinasyonu
Saha koordinasyonu: Ülkemizde çok fazla değinilmeyen fakat olası afet ve acil durumlarda yöneticilerin sahip olmaları gereken ve belirli aralıklarla tatbikatlarının yapılması gereken bilgilerdir. Saha koordinasyonunda birçok sorunun cevabını bulmak operasyonun hızlı, sistematik olarak ilerlemesini ve başarıya ulaşmasını sağlayacaktır. Bu sorular şöyle olabilir;
- Gerekeli insan kaynakları nelerdir?
- Gerekli ekipman kaynakları nelerdir?
- Ekip kapasiteleri nelerdir?
- Hangi ekiplerin daha yakın ve hızlı ulaşım imkânı daha iyidir?
- Hangi ekipler bilgi ve donanım olarak olaya uygundur?
- Hangi ekiplerden daha iyi faydalanılabilir?
Afet ve Acil Durum Planlamaları Nasıl Hazırlanmalı?
İnsanların yaşamlarını sürdürmeleri için farklı gereksinimleri vardır. Barınma ve iş alanları gibi. Toplumu oluşturan farklı bireylerin bir biriyle düzen içerisinde ve uyum içerisinde sürdürebilmeleri için bir takım kurallar ve günlük yaşam döngüsü içerisinde toplumsal dengenin korunması ve hayatın olağan seyrinin devam etmesi amacıyla tasarlanmış ve uygulanmışlardır. Ancak bunlar, bir başka ifade ile faaliyetler ve kurallar, normal dönemdeki yaşamsal faaliyetlerin devamını sağlamak amacıyla tasarlanmışlardır. Bu durumun doğal sonucu ise; hayatın olağan akışının herhangi bir nedenle bozulması durumunda uygulanan sistemin; işlemeyecek olmasıdır. Dolayısıyla olağan dönemlerde, olağandışı durumlara yönelik olarak yeni kuralların ve faaliyetlerin hazırlanmış olması gerekmektedir. Afet ve acil yardım planları, hayatın olağan akışı dışında meydana gelen her türlü olağandışı durumda; bu duruma maruz kalan işletme/kurum ve topluluklarda kaosu önlemek ve neyin, ne zaman, nasıl ve kim tarafından yapılacağını önceden belirlemek amacıyla yapılan çalışmalar bütünüdür. Afet ve acil yardım planı, kullanıldığı süre içerisinde adeta bir geçici Anayasa görevi görmektedir.
Afet ve acil yardım planları;
- Afetlerin ve acil durumların toplum üzerindeki etkilerini en aza indirip kaynakların bir plan dâhilinde kullanılabilirliğini sağlamak
- Sistematik olarak verilerin işlenmesi kentin, şirketlerin ve yaşam olan her alanda tüm risklerin önceden tespitinin yapılması
- Mevcut kaynakların etkin ve zamanında kullanımı, tüm bilgi ve planlamaların kullanılabilirliğini sağlamak
- Can ve mal kaybının en aza indirilmesi
- Önemli malların korunması, kurtarılması ve işler duruma getirilmesi
- Olaydan zarar gören kişilerin kurtarılarak koruma altına alınması
- Yaralıların gereken tedavilerini yapılması
- Gereken her türlü ihtiyacın imkânlar dâhilinde teminin sağlanması
- Acil müdahale ile ilgili diğer görevlerin yerine getirilmesi.
Afet Acil Durumlar ortaya çıktığında
- Can kaybı
- Mal kaybı
- İş gücü kaybı
- En önemlisi ise prestij kaybı meydana gelir.
Afet acil durum eğitimleri için ekibin çalışmayı yürütürken dikkat etmesi gereken en önemli unsur; yeterli müdahale ve eksik hazırlıklar sonucu afetin ana kaynağının dışına çıkılıp ikincil ve hatta üçüncül afetlere dönüşme olasılığının değerlendirilmesidir.
Türkiye sahip olduğu tektonik, sismik, topografik ve iklimsel yapısı gereği doğal afetlerle sıklıkla yüz yüze kalan bir ülkedir. Bu nedenle afet ve acil durumlara hazırlık sadece devletin yapması gereken bir eylem değil aynı zamanda toplumu oluşturan bireylerin, işletme ve kurumların yapması gereken çalışmalardır. Bu hazırlık çalışması ülkemiz, toplumumuz ve birey olarak bizler için çok önemlidir.
2013 yılından beri İş Sağlığı Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş Ortak Sağlık Güvenlik Birimi olarak hizmet veriyoruz.
Efor OSGB İstanbul; Tecrübeli İş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleriyle İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinizde kaliteli ve güvenilir OSGB’dir.
